Luật sư Nguyễn Thanh Hà từ SBLAW đã có phần trả lời phỏng vấn báo Giao thông về Biện pháp hạn chế vi phạm bản quyền trong lĩnh vực biểu diễn nghệ thuật.
Mời quý vị xem nội dung tại đây:
Câu hỏi: Việc các gameshow truyền hình, các chương trình biểu diễn trên truyền hình “xài chùa” ca khúc có vi phạm pháp luật hay không? Nhiều nhạc sĩ cho rằng luật sở hữu trí tuệ còn lỏng lẻo nên các đơn vị biểu diễn dễ lách luật. Theo anh, luật còn lỏng lẻo ở điểm nào ạ?
Trả lời:
1.Việc các gameshow truyền hình các chương trình biểu diễn trên truyền hình “xài chùa” ca khúc là hành vi vi phạm pháp luật về quyền tác giả.
Theo quy định tại điểm d, Điều 14 của Luật sở hữu trí tuệ Việt Nam, ca khúc được coi là tác phẩm âm nhạc và được pháp luật bảo hộ về quyền tác giả.
Cũng theo quy định tại khoản 1 Điều 26 của luật sở hữu trí tuệ có quy định:
“…Tổ chức phát sóng sử dụng tác phẩm đã công bố để phát sóng có tài trợ, quảng cáo hoặc thu tiền dưới bất kỳ hình thức nào không phải xin phép, nhưng phải trả tiền nhuận bút, thù lao cho chủ sở hữu quyền tác giả kể từ khi sử dụng. Mức nhuận bút, thù lao, quyền lợi vật chất khác và phương thức thanh toán do các bên thoả thuận; trường hợp không thỏa thuận được thì thực hiện theo quy định của Chính phủ hoặc khởi kiện tại Toà án theo quy định của pháp luật.
Tổ chức phát sóng sử dụng tác phẩm đã công bố để phát sóng không có tài trợ, quảng cáo hoặc không thu tiền dưới bất kỳ hình thức nào không phải xin phép, nhưng phải trả tiền nhuận bút, thù lao cho chủ sở hữu quyền tác giả kể từ khi sử dụng theo quy định của Chính phủ….”
Như vậy là các đài truyền hình được coi là các tổ chức phát sóng, khi sử dụng các ca khúc thì phải có nghĩa vụ thoả thuận với chủ sở hữu tác phẩm để trả tiền thù lao, tiền nhuận bút cho chủ sở hữu tác phẩm.
2.Theo quan điểm của tôi, Luật sở hữu trí tuệ và các văn bản hướng dẫn thi hành hiện nay đã quy định tương đối rõ ràng về nghĩa vụ của các đài truyền hình và các đơn vị biểu diễn về việc thoả thuận tiền bản quyền trước khi tổ chức chương trình.
Tuy nhiên, trên thực tế, do việc thực thi quy định này chưa nghiêm nên dẫn tới tình trạng một số “bầu sô” vẫn cứ phớt lờ nghĩa vụ trả tiền bản quyền trước khi biểu diễn.
Sau khi biểu diễn, chủ sở hữu tác phẩm và tổ chức đại diện tập thể quyền tác giả cũng chưa cương quyết trong việc bảo vệ quyền lợi của mình, một lý do là việc theo đuổi một vụ việc như thế kéo dài và mất thời gian.
Câu hỏi: Chế tài xử phạt (nếu vi phạm) của việc này ra sao và theo anh, luật này có đủ sức răn đe hay không?
Trả lời: Hiện nay, việc vi phạm quyền tác giả của các đơn vị tổ chức biểu diễn và đài truyền hình sẽ bị áp dụng chế tài hành chính và dân sự.
Đối với chế tài hành chính, hiện nay, các cơ quan chức năng đang áp dụng Nghị định 131/2013/NĐ-CP quy định xử phạt vi phạm hành chính về quyền tác giả, quyền liên quan, theo đó, hành vi nêu trên có thể bị xử phạt từ 10.000.000 đồng đến 15.000.000 đồng.
Đối với chế tài dân sự, các tác giả, chủ sở hữu tác phẩm hoặc đơn vị quản lý tập thể quyền tác giả phải khởi kiện vụ án ra toà theo thủ tục tố tụng hình sự và yêu cầu trả tiền tác quyền, bồi thường thiệt hại nếu có.
Theo quan điểm của tôi, các chế tài về hành chính và dân sự đã được pháp luật quy định đầy đủ, tuy nhiên, việc thực thi là chưa nghiêm.
Các cơ quan thanh tra về văn hoá do nhân lực hạn chế cũng chưa có nhiều cuộc thanh kiểm tra các vụ vi phạm, vì vậy, dẫn đến tình trạng nhờn luật trong lĩnh vực này.
Đối với biện pháp dân sự, hiện nay, việc áp dụng thủ tục khởi kiện mất nhiều thời gian và chi phí theo đuổi, Việt Nam cũng chưa có toà án chuyên trách về sở hữu trí tuệ với đội ngũ thẩm phán chuyên nghiệp về lĩnh vực này nên dẫn tới tình trạng là rất ít vụ vi phạm bản quyền được khởi kiện ra toà.
Để hạn chế tình trạng này, chúng tôi kiến nghị các cơ quan cấp phép biểu diễn thực hiện nghiêm Nghị định 15 quy định về hoạt động biểu diễn trong đó có quy định, khi đơn vị tổ chức sự kiện nộp hồ sơ xin cấp phép biểu diễn thì cần phải nộp luôn hợp đồng về việc thoả thuận trả thù lao cho tác giả.
Nếu thực hiện nghiêm quy định này sẽ hạn chế nhiều vi phạm trong lĩnh vực này.
