Câu hỏi: Mình là công dân Việt Nam, chồng mình là người nước ngoài (là người Mỹ), kết hôn tính đến nay đã được 04 năm, vợ chồng mình chưa có con chung, anh ấy đã ngoại tình, khiến cho cuộc sống của vợ chồng ngày càng tẻ nhạt, thường xuyên cãi nhau và không thống nhất được quan điểm trong cuộc sống, nay mình muốn ly hôn. Cho mình hỏi: Khi mình ly hôn với chồng của mình thì Tòa án Việt Nam hay Tòa án Mỹ sẽ có thẩm quyền giải quyết?
Luật sư tư vấn:
Công ty Luật TNHH SB LAW cảm ơn bạn đã quan tâm đến dịch vụ tư vấn pháp luật của chúng tôi. Liên quan đến thắc mắc của bạn, chúng tôi xin tư vấn như sau:
Theo quy định của pháp luật tại Khoản 25 Điều 3 Luật Hôn nhân và Gia đình có quy định như sau: “Quan hệ hôn nhân và gia đình có yếu tố nước ngoài là quan hệ hôn nhân và gia đình mà ít nhất một bên tham gia là người nước ngoài, người Việt Nam định cư ở nước ngoài; quan hệ hôn nhân và gia đình giữa các bên tham gia là công dân Việt Nam nhưng căn cứ để xác lập, thay đổi, chấm dứt quan hệ đó theo pháp luật nước ngoài, phát sinh tại nước ngoài hoặc tài sản liên quan đến quan hệ đó ở nước ngoài”. Như vậy, để được xem là quan hệ hôn nhân và gia đình có yếu tố nước ngoài thì ít nhất một bên tham gia là người nước ngoài, người Việt Nam định cư ở nước ngoài; quan hệ hôn nhân và gia đình giữa các bên là công dân Việt Nam nhưng căn cứ xác lập, thay đổi, chấm dứt quan hệ theo pháp luật nước ngoài, phát sinh tại nước ngoài hoặc tài sản liên quan đến quan hệ đó ở nước ngoài.
Như vậy, với thông tin mà bạn đã cung cấp đến cho chúng tôi: thì bạn là Công dân Việt Nam, còn chồng của bạn là người Mỹ, như vậy hôn nhân giữa hai bạn là hôn nhân có yếu tố nước ngoài, nên việc áp dụng các quy định của pháp luật về việc giải quyết ly hôn giữa hai bạn sẽ được tiến hành như sau:
Theo quy định tại Điều 127 Luật Hôn nhân và Gia đình 2014 có quy định về Ly hôn có yếu tố nước ngoài như sau:
“1. Việc ly hôn giữa công dân Việt Nam với người nước ngoài, giữa người nước ngoài với nhau thường trú ở Việt Nam được giải quyết tại cơ quan có thẩm quyền của Việt Nam theo quy định của Luật này.
2. Trong trường hợp bên là công dân Việt Nam không thường trú ở Việt Nam vào thời điểm yêu cầu ly hôn thì việc ly hôn được giải quyết theo pháp luật của nước nơi thường trú chung của vợ chồng; nếu họ không có nơi thường trú chung thì giải quyết theo pháp luật Việt Nam.
3. Việc giải quyết tài sản là bất động sản ở nước ngoài khi ly hôn tuân theo pháp luật của nước nơi có bất động sản đó”.
Do thông tin mà bạn cung cấp đến cho chúng tôi chưa đầy đủ, nên chúng tôi sẽ chia theo hai trường hợp như sau:
– Trường hợp 1: Chồng bạn và bạn đang thường trú tại Việt Nam: việc ly hôn giữa bạn và chồng bạn sẽ được giải quyết tại cơ quan có thẩm quyền của Việt Nam.
Theo quy định của pháp luật tố tụng dân sự tại Điều 35 Bộ luật Tố tụng Dân sự 2015 có quy định về Thẩm quyền của Tòa án nhân dân cấp Huyện có quy định như sau:
“3. Những tranh chấp, yêu cầu quy định tại khoản 1 và khoản 2 Điều này mà có đương sự hoặc tài sản ở nước ngoài hoặc cần phải ủy thác tư pháp cho cơ quan đại diện nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam ở nước ngoài, cho Tòa án, cơ quan có thẩm quyền của nước ngoài không thuộc thẩm quyền giải quyết của Tòa án nhân dân cấp huyện, trừ trường hợp quy định tại khoản 4 Điều này”.
Như vậy, vì là quan hệ hôn nhân của bạn và chồng bạn là quan hệ hôn nhân có yếu tố nước ngoài nên do đó Tòa án nhân dân cấp huyện sẽ có thẩm quyền giải quyết, nên việc giải quyết việc ly hôn của bạn và chồng bạn sẽ do Toà án nhân dân cấp tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương nơi vợ hoặc chồng đăng ký nhân khẩu thường trú có thẩm quyền thụ lý và xét xử việc xin ly hôn có yếu tố nước ngoài.
– Trường hợp 2: Trong trường hợp bạn và chồng bạn đang thường trú tại Mỹ: thì việc ly hôn được giải quyết theo pháp luật của nước Mỹ, nơi thường trú chung của vợ chồng.
Nhưng đối với trường hợp thứ hai này, bạn cần chú ý rằng: Theo Khoản 2 Điều 122 Luật Hôn nhân và Gia đình 2014 có quy định về Áp dụng pháp luật đối với quan hệ hôn nhân và gia đình có yếu tố nước ngoài như sau: “Trong trường hợp pháp luật nước ngoài dẫn chiếu trở lại pháp luật Việt Nam thì áp dụng pháp luật về hôn nhân và gia đình Việt Nam”. Như vậy, nếu như pháp luật nước Mỹ mà dẫn chiếu tới pháp luật Việt Nam thì pháp luật Việt Nam về quan hệ hôn nhân và gia đình Việt Nam sẽ được áp dụng khi giải quyết việc ly hôn giữa chồng bạn và bạn.
LY HÔN CÓ YẾU TỐ NƯỚC NGOÀI LÀ GÌ ?
Ly hôn có yếu tố nước ngoài là trường hợp ly hôn mà có đương sự là người nước ngoài hoặc đương sự ở nước ngoài, cụ thể:
Ly hôn giữa người Việt Nam với người nước ngoài; Ly hôn giữa hai người nước ngoài thường trú tại Việt Nam. Ly hôn mà có con cái đang ở nước ngoài; Ly hôn mà có tài sản ở nước ngoài; Ly hôn mà có đương sự ở nước ngoài
Qua đây, ta nhận thấy rằng một quan hệ ly hôn được xem là có yếu tố nước ngoài khi có một trong những dấu hiệu sau:
Có ít nhất một bên chủ thể là người nước ngoài (bao gồm người có quốc tịch nước ngoài và người không quốc tịch), người Việt Nam định cư ở nước ngoài. Ở đây, dấu hiệu về quốc tịch; nơi cư trú của đương sự là cơ sở để xem xét yếu tố nước ngoài.Hai bên đương sự đều là công dân Việt Nam, nhưng căn cứ xác lập, thay đổi, chấm dứt theo pháp luật nước ngoài. Trong quan hệ ly hôn có yếu tố nước ngoài, thì chỉ có sự kiện pháp lý xác lập, chấm dứt theo pháp luật nước ngoài được xem là có yếu tố nước ngoài. Căn cứ xác lập theo pháp luật nước ngoài là trường hợp hai công dân Việt Nam kết hôn với nhau theo pháp luật nước ngoài, sau đó lại về Việt Nam xin ly hôn; căn cứ chấm dứt theo pháp luật nước ngoài là trường hợp hai công dân Việt Nam kếtTài sản liên quan đến quan hệ đang ở nước ngoài. Trong trường hợp này vợ, chồng đều là công dân Việt Nam nhưng tài sản liên quan đến quan hệ lại nằm ở một nước khác.
Tóm lại, quan hệ ly hôn có yếu tố nước ngoài là quan hệ có ít nhất một bên đương sự là người nước ngoài, người Việt Nam định cư ở nước ngoài; hoặc là công dân Việt Nam với nhau mà căn cứ xác lâp, chấm dứt theo pháp luật nước ngoài hoặc tài sản liên
