Bộ luật dân sự 2015 có hiệu lực thi hành kể từ ngày 1/1/2017 đã được bổ sung rất nhiều điểm mới trong đó nổi bật là quy định về thời hiệu thừa kế.
Kéo dài thời hạn yêu cầu chia di sản thừa kế
Điều 645 Bộ luật Dân sự năm 2005 quy định về thời hiệu khởi kiện về thừa kế như sau: “Thời hiệu khởi kiện để người thừa kế yêu cầu chia di sản, xác nhận quyền thừa kế của mình hoặc bác bỏ quyền thừa kế của người khác là mười năm, kể từ thời điểm mở thừa kế. Thời hiệu khởi kiện để yêu cầu người thừa kế thực hiện nghĩa vụ về tài sản của người chết để lại là ba năm, kể từ thời điểm mở thừa kế“.
Theo quy định này, sau thời hạn 10 năm kể từ thời điểm mở thừa kế (thời điểm người để lại di sản chết), người thừa kế không còn quyền khởi kiện thừa kế yêu cầu chia di sản, xác nhận quyền thừa kế của mình hoặc bác bỏ quyền thừa kế của người khác.
Bộ luật Dân sự năm 2015 quy định rất mới về thời hiệu khởi kiện về thừa kế, theo đó tại khoản 1 Điều 623 Bộ luật Dân sự năm 2015 quy định:
“1. Thời hiệu để người thừa kế yêu cầu chia di sản là 30 năm đối với bất động sản, 10 năm đối với động sản, kể từ thời điểm mở thừa kế. Hết thời hạn này thì di sản thuộc về người thừa kế đang quản lý di sản đó. Trường hợp không có người thừa kế đang quản lý di sản thì di sản được giải quyết như sau:
a) Di sản thuộc quyền sở hữu của người đang chiếm hữu theo quy định tại Điều 236 của Bộ luật này;
b) Di sản thuộc về Nhà nước, nếu không có người chiếm hữu quy định tại điểm a khoản này …”.
Như vây, Bộ luật Dân sự năm 2015 đã phân ra hai trường hợp cụ thể: thời hiệu khởi kiện đối với bất động sản là 30 năm, đối với động sản là 10 năm. Điều đó có nghĩa là: đối với tài sản là bất động sản, thời hiệu này được kéo dài hơn so với BLDS năm 2005, điều này phù hợp với thực tế hơn, các quyền dân sự của công dân được bảo vệ triệt để hơn, các mâu thuẫn trong tranh chấp dân sự về di sản có điều kiện được giải quyết phù hợp và thỏa đáng hơn.
Quy định rất rõ phương án giải quyết di sản khi hết thời hiệu
Ngoài quy định về thời hiệu khởi kiện về quyền thừa kế, BLDS năm 2015 còn quy định rất rõ phương án giải quyết hậu quả đối với những di sản thừa kế đã hết thời hiệu khởi kiện 30 năm hoặc 10 năm, đó là: Hết thời hạn này thì di sản thuộc về người thừa kế đang quản lý di sản đó. Trường hợp không có người thừa kế đang quản lý di sản thì di sản thuộc về các chủ thể theo thứ tự như sau:
a) Nếu người đang quản lý di sản là người thừa kế thì di sản thuộc quyền sở hữu của họ.
b) Nếu người đang quản lý di sản không phải là người thừa kế thì phân chia thành hai trường hợp:
+ Nếu người đang quản lý di sản là người đang chiếm hữu, người được lợi về tài sản không có căn cứ pháp luật nhưng ngay tình, liên tục, công khai và phù hợp với pháp luật thì di sản thuộc quyền sở hữu của người này.
+ Trong trường hợp không có người chiếm hữu, người được lợi về tài sản thì di sản thuộc về Nhà nước.
Những quy định của Bộ luật dân sự năm 2015 vừa tạo cơ sở pháp lý cho cơ quan nhà nước có thẩm quyền trong giải quyết tranh chấp thừa kế di sản, vừa nhằm khai thác triệt để công dụng của tài sản.
