Nên thí điểm thành lập sàn vàng 3-5 năm để giảm nắm giữ vàng vật chất và huy động vàng trong dân.
Thành lập sàn vàng sẽ làm giảm tính hấp dẫn của vàng?
Tại toạ đàm “Ngăn ngừa nguy cơ vàng hoá nền kinh tế” được tổ chức sáng ngày 08/07/2024, luật sư Nguyễn Thanh Hà, Chủ tịch Công ty Luật SBLaw chia sẻ, Việt Nam có thể học hỏi kinh nghiệm thành công và thất bại của việc quản lý thị trường vàng trên thế giới. Cụ thể, phải hướng đến xem xét có nên xây dựng các sàn vàng hay không.
Nhu cầu người dân hiện nay không chỉ dừng ở việc tham gia vàng vật chất, mà còn muốn kinh doanh trên các sàn vàng trạng thái. Trên thế giới, có nhiều quốc gia công nhận sàn vàng trạng thái, còn Việt Nam thì hoàn toàn không có. Điều đó dẫn tới những hoạt động lừa đảo từ đối tác từ nước ngoài hay thậm chí cả ở Việt Nam cũng lôi kéo nhau kinh doanh trên sàn vàng trạng thái đó. Nếu không sớm có cơ chế quản lý, sẽ có thêm nhiều người dân bị mất tiền vào các ứng dụng hoặc những sàn trạng thái đấy. Điều đó gây nguy hiểm cho nền kinh tế và làm tăng tình trạng tội phạm lừa đảo.
Đồng tình với ý kiến trên, ông Phạm Xuân Hoè – Tổng thư ký Hiệp hội Cho thuê tài chính Việt Nam, Nguyên Phó Viện trưởng Viện Chiến lược Ngân hàng (Ngân hàng Nhà nước) cho rằng cần quan niệm thị trường vàng gắn với thị trường tài chính (hàng hóa phái sinh). Thực tế, Trung Quốc, Thái Lan đều triển khai quản lý theo cách này, giúp người dân không phải “lưu luyến” quá nhiều với vàng vật chất và Nhà nước cũng có thể huy động được vàng trong dân.
“Việt Nam đã có sàn hàng hóa là sàn cà phê, sàn cá tra do Bộ Công thương quản lý. Bản chất nó vẫn là các sàn tài chính, bởi đó là hợp đồng tương lai, hợp đồng kỳ hạn. Có nghị định khung về vấn đề này và cho phép thí điểm 3-5 năm, sau đó sẽ tổng kết, đánh giá, tránh để tình trạng thí điểm chưa xong đã cho bùng nổ để rồi quay lại thắt chặt”, ông Hòe kiến nghị.
Các chuyên gia cho rằng nên cho phép các công ty chứng khoán, quỹ đầu tư… triển khai nghiệp vụ này. Qua đó hướng dẫn cho các nhà đầu tư, người dân có thể tham gia đầu tư qua quỹ chuyên nghiệp đầu tư để giảm bớt rủi ro.
Trên thế giới, ở một số thời điểm nhất định, một số quốc gia cũng ban hành chính sách để hạn chế người dân nắm giữ vàng vật chất.
PGS.TS. Nguyễn Hữu Huân – Giảng viên Đại học Kinh tế TPHCM cho hay Hoa Kỳ – ở một số thời điểm nhất định – cũng cấm người dân sở hữu vàng nguyên chất. Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) sẽ bán cho người dân một tín chỉ vàng (ETF) ghi nhận số vàng mà người dân đang nắm giữ là bao nhiêu. Người dân có thể mua bao nhiêu lượng vàng cũng được, nhưng Nhà nước sẽ phát hành cho người dân một tín chỉ thay vì vàng nguyên chất. Ngân hàng trung ương vẫn nắm giữ lượng vàng nguyên chất làm dự trữ ngoại hối. Người dân có thể mua bán tín chỉ đó với nhau và bán lại cho ngân hàng trung ương.
Ở một số thời điểm căng thẳng, khi đồng nội tệ bị mất giá nhiều, Chính phủ một số quốc gia cũng thực hiện việc phát hành tín chỉ quỹ ETF vàng cho người dân. Với các giải pháp này, thị trường vàng vật chất sẽ giảm hấp dẫn.
Thay vì cấm người dân nắm giữ vàng nguyên chất, Nhà nước nên có những quy định khuyến khích người dân đem vàng gửi cho ngân hàng trung ương với mức lãi suất thấp. Như vậy, ngân hàng trung ương có thể tính toán được và trả lời cho câu hỏi đầy tranh cãi là số lượng vàng thực sự trong dân là bao nhiêu.
Bên cạnh đó, cần quy định vàng trang sức, kể cả vàng nhẫn, hàm lượng vàng phải dưới 75%, khi vàng không còn nguyên chất cũng làm giảm tính hấp dẫn.
Hiện, Việt Nam đang dành khá nhiều nguồn lực và sự quan tâm về thị trường vàng, làm thị trường này càng thêm sốt. Vì vậy, cần phải có những cái biện pháp làm giảm sức hấp dẫn của thị trường vàng, hướng người dân sang những kênh đầu tư khác hỗ trợ phát triển nền kinh tế.
Tham khảo thêm >> Tư vấn luật tài chính và ngân hàng
