1. Những điểm mới của Bộ luật Dân sự 2015
-
Quy định rõ về tài sản, quyền sở hữu, quyền khác đối với tài sản và các biện pháp bảo đảm.
-
Bổ sung chế định chiếm hữu và các loại hình thức sở hữu.
-
Mở rộng các biện pháp bảo đảm, thêm “cầm giữ tài sản” và “bảo lưu quyền sở hữu”.
2. Án lệ và văn bản hướng dẫn quan trọng
-
Án lệ 02/2016/AL: Tính công sức cho người đứng tên hộ.
-
Án lệ 04/2016/AL: Công nhận hợp đồng chuyển nhượng khi chỉ một bên vợ/chồng ký.
-
Án lệ 11/2017/AL: Thế chấp đất có tài sản không thuộc sở hữu bên thế chấp.
-
Án lệ 15/2017/AL: Công nhận thỏa thuận miệng chuyển đổi đất nông nghiệp trước 15/10/1993.
-
Án lệ 24/2018/AL: Di sản đã phân chia hợp pháp.
-
Các án lệ khác liên quan đến đất khai phá, đất giao nhưng không sử dụng, quyền thuê/mua nhà ở Nhà nước…
-
Nghị quyết 01/2020/NQ-HĐTP: Hướng dẫn tranh chấp tài sản chung của dòng họ.
3. Những sai sót thường gặp trong xét xử
-
Xác định sai hiệu lực giao dịch khi thành viên hộ gia đình không tham gia đầy đủ.
-
Áp dụng sai hoặc không áp dụng án lệ liên quan đến người đứng tên hộ.
-
Tuyên trả giá trị tài sản thay vì hiện vật khi vẫn có thể trả lại hiện vật.
-
Xác định sai hiệu lực hợp đồng, dẫn đến hủy hợp đồng trái luật.
-
Không bảo vệ người thứ ba ngay tình theo BLDS.
-
Không phát hiện giá hợp đồng giả tạo nhằm trốn thuế.
-
Không làm rõ bản chất giao dịch giả tạo để che giấu giao dịch thật.
-
Xác định sai nghĩa vụ trả nợ chung của vợ chồng.
-
Áp dụng sai khoản 1 Điều 32 Luật HN&GĐ về giao dịch với người thứ ba ngay tình liên quan tài khoản ngân hàng/chứng khoán.
4. Khuyến nghị
-
Thẩm phán cần xác minh kỹ nguồn gốc tài sản, thành viên sở hữu, mục đích giao dịch.
-
Áp dụng đúng và thống nhất án lệ, bảo vệ người thứ ba ngay tình.
-
Phân biệt giao dịch giả tạo và giao dịch bị che giấu.
-
Chỉ tuyên trả giá trị tài sản khi không thể trả lại hiện vật.
Tham khảo bản đầy đủ tại đây: Rut kinh nghiem xet xu









