Cưỡng chế thu hồi đất là biện pháp hành chính mang tính cứng rắn được áp dụng đối với người có đất bị thu hồi cho dù họ có muốn hay không. Trên thực tế do nhiều nguyên nhân khách quan và chủ quan khác nhau và trong những trường hợp cần thiết, bằng quyền lực của mình, Nhà nước vẫn phải thực thi việc cưỡng chế đối với người có đất bị thu hồi. Song, để quyết định cưỡng chế đó không rơi vào tình trạng lạm quyền, độc quyền của một bộ phận cán bộ có thẩm quyền, quyền lợi của người dân không bị xâm hại thì việc cưỡng chế thu hồi đất chỉ được đặt ra trong những trường hợp nhất định, khi có đủ cơ sở, căn cứ để thực hiện. Theo đó, cưỡng chế thi hành quyết định thu hồi đất chỉ đặt ra trong các trường hợp:
Một là, khi việc thu hồi đất thực hiện đúng trình tự, thủ tục về thu hồi đất, bồi thường, hỗ trợ, tái định cư theo nội dung 3 bước bao gồm:
– Giới thiệu địa điểm và thông báo thu hồi đất
– Lập phương án bồi thường, hỗ trợ tái định cư
– Quyết định thu hồi đất, phê duyệt và thực hiện phương án bồi thường, hỗ trợ và tái định cư, giao đất, cho thuê đất.
Hai là, khi quá 30 ngày kể từ thời điểm phải bàn giao đất mà người có đất bị thu hồi không bàn giao;
Ba là, đã được chính quyền địa phương và tổ chức thực hiện bồi thường vận động nhưng người có đất bị thu hồi không bàn giao đất;
Bốn là, có quyết định cưỡng chế của cơ quan nhà nước có thẩm quyền theo luật định;
Năm là, người bị cưỡng chế nhận được quyết định cưỡng chế hoặc quyết định cưỡng chế được niêm yết công khai tại UBND cấp xã nơi có đất bị thu hồi.
Quyết định cưỡng chế được thi hành bởi lực lượng cưỡng chế do UBND cấp huyện chỉ đạo sau 15 ngày kể từ ngày bị cưỡng chế nhận trực tiếp quyết định cưỡng chế hoặc ngày công khi quyết định cưỡng chế tại UBND xã mà người bị cưỡng chế không bàn giao đất
