Nhận lời mời của ban biên tập chương trình Sở Hữu Trí tuệ Và cuộc sống, luật sư Nguyễn Thanh Hà, chủ tịch công ty Luật SBLAW đã có phần trao đổi về vấn đề Quyền tác giả theo luật sở hữu trí tuệ Việt Nam.
Chúng tôi trân trọng giới thiệu nội dung bài phỏng vấn:
BTV: Thưa quý vị và các bạn. Đăng ký quyền tác giả không phải là thủ tục bắt buộc để được hưởng quyền tác giả. Việc đăng ký bảo hộ không phải là cơ sở xác lập quyền tác giả; tác phẩm dù có đăng ký hay không đăng ký quyền tác giả đều được hưởng sự bảo hộ như nhau. Tuy nhiên, việc đăng ký quyền tác giả lại cần thiết và rất có ý nghĩa trong việc bảo vệ quyền tác giả, đặc biệt trong việc chứng minh quyền tác giả khi có tranh chấp xảy ra. Vậy trong chương trình ngày hôm nay phóng viên chúng tôi có cuộc trao đổi với chuyên gia về các liên quan tới quyền tác giả. Mời quý vị và các bạn đón xem ngay sau đây.
Hiện nay nhiều tác giả, chủ sở hữu tác phẩm đã bắt đầu quan tâm tới quyền tác giả. Vậy xin ông cho biết quyền tác giả là gì? Và tại sao phải bảo hộ quyền tác giả?
Luật sư Nguyễn Thanh Hà: Quyền tác giả hay thường gọi là bản quyền, bản quyền tác giả chỉ là quyền hợp pháp của tổ chức, các nhân đối với tác giả tác phẩm (văn học, nghệ thuật hay khoa học) do mình sáng tác.
Quyền tác giả đối với tác phẩm bao gồm quyền nhân thân và quyền tài sản.
Lý do phải bảo hộ quyền tác giả là vì việc bảo hộ quyền tác giả sẽ bảo đảm cho người sáng tạo ra tác phẩm cơ sở pháp lý chống lại các hành vi sử dụng trái phép tác phẩm.
Mọi hành vi sử dụng tác phẩm đều phải được phép của chủ sở hữu tác phẩm và phải trả tiền cho chủ sở hữu tác phẩm về việc sử dụng đó.
Các tác phẩm văn học, nghệ thuật, khoa học là thành quả của các nỗ lực sáng tạo của con người. Để tạo ra một tác phẩm có giá trị và sáng tạo đòi hỏi sự đầu tư rất nhiều về trí tuệ, thời gian và tài chính. Việc bảo hộ quyền tác giả sẽ là nền tảng cho sự sáng tạo của con người, bằng việc trao cho tác giả các lợi ích, phần thường về tinh thần và vật chất.
Bảo hộ quyền tác giả sẽ góp phần thúc đẩy và khuyến khích sự sáng tạo của con người trong các lĩnh vực văn học, nghệ thuật, khoa học; đem lại cho những người sáng tạo sự tưởng thưởng, động viên về tinh thần và những lợi ích vật chất từ việc khai thác tác phẩm bù đắp những chi phí đã phải bỏ ra cho việc sáng tạo tác phẩm đó.
BTV: Thưa LS, Xin LS cho biết thêm các loại hình tác phẩm nào được bảo hộ quyền tác giả? Các đối tượng không thuộc phạm vi bảo hộ quyền tác giả?
Luật sư Nguyễn Thanh Hà: Các loại hình tác phẩm được bảo hộ quyền tác giả:
Tác phẩm văn học, nghệ thuật và khoa học được bảo hộ bao gồm:
a. Tác phẩm văn học, khoa học, sách giáo khoa, giáo trình và tác phẩm khác được thể hiện dưới dạng chữ viết hoặc ký tự khác;
b. Bài giảng, bài phát biểu và bài nói khác;
c. Tác phẩm báo chí;
d. Tác phẩm âm nhạc;
e. Tác phẩm sân khấu;
f. Tác phẩm điện ảnh và tác phẩm được tạo ra theo phương pháp tương tự (sau đây gọi chung là tác phẩm điện ảnh);
g. Tác phẩm tạo hình, mỹ thuật ứng dụng; đồ họa
h. Tác phẩm nhiếp ảnh;
i. Tác phẩm kiến trúc;
k. Bản họa đồ, sơ đồ, bản đồ, bản vẽ liên quan đến địa hình, công trình khoa học;
l. Tác phẩm văn học, nghệ thuật dân gian;
m. Chương trình máy tính, sưu tập dữ liệu
Tác phẩm phái sinh chỉ được bảo hộ nếu không gây phương hại đến quyền tác giả đối với tác phẩm được dùng để làm tác phẩm phái sinh.
Tác phẩm được bảo hộ phải do tác giả trực tiếp sáng tạo bằng lao động trí tuệ của mình mà không sao chép từ tác phẩm của người khác.
Các đối tượng không thuộc phạm vi bảo hộ quyền tác giả:
Tin tức thời sự thuần tuý đưa tin.
Văn bản quy phạm pháp luật, văn bản hành chính, văn bản khác thuộc lĩnh vực tư pháp và bản dịch chính thức của văn bản đó.
Quy trình, hệ thống, phương pháp hoạt động, khái niệm, nguyên lý, số liệu.
BTV: Hiện nay, tình trạng vi phạm quyền tác giả đang diễn ra phổ biến vậy ông cho biết những hành vi nào bị coi là xâm phạm quyền tác giả?
Luật sư Nguyễn Thanh Hà: Những hành vi sau bị coi là hành vi xâm phạm quyền tác giả:
Chiếm đoạt quyền tác giả đối với tác phẩm văn học, nghệ thuật, khoa học.
Mạo danh tác giả.
Công bố, phân phối tác phẩm mà không được phép của tác giả.
Công bố, phân phối tác phẩm có đồng tác giả mà không được phép của đồng tác giả đó.
Sửa chữa, cắt xén hoặc xuyên tạc tác phẩm dưới bất kỳ hình thức nào gây phương hại đến danh dự và uy tín của tác giả.
Sao chép tác phẩm mà không được phép của tác giả, chủ sở hữu quyền tác giả, trừ trường hợp quy định tại điểm a và điểm đ khoản 1 Điều 25 của Luật SHTT.
Làm tác phẩm phái sinh mà không được phép của tác giả, chủ sở hữu quyền tác giả
đối với tác phẩm được dùng để làm tác phẩm phái sinh, trừ trường hợp quy định tại điểm i khoản 1 Điều 25 của Luật SHTT.
Sử dụng tác phẩm mà không được phép của chủ sở hữu quyền tác giả, không trả tiền nhuận bút, thù lao, quyền lợi vật chất khác theo quy định của pháp luật, trừ trường hợp quy định tại khoản 1 Điều 25 của Luật SHTT.
Cho thuê tác phẩm mà không trả tiền nhuận bút, thù lao và quyền lợi vật chất khác cho tác giả hoặc chủ sở hữu quyền tác giả.
Nhân bản, sản xuất bản sao, phân phối, trưng bày hoặc truyền đạt tác phẩm đến công chúng qua mạng truyền thông và các phương tiện kỹ thuật số mà không được phép của chủ sở hữu quyền tác giả.
Xuất bản tác phẩm mà không được phép của chủ sở hữu quyền tác giả.
Cố ý huỷ bỏ hoặc làm vô hiệu các biện pháp kỹ thuật do chủ sở hữu quyền tác giả thực hiện để bảo vệ quyền tác giả đối với tác phẩm của mình.
Cố ý xoá, thay đổi thông tin quản lý quyền dưới hình thức điện tử có trong tác phẩm.
Sản xuất, lắp ráp, biến đổi, phân phối, nhập khẩu, xuất khẩu, bán hoặc cho thuê thiết bị khi biết hoặc có cơ sở để biết thiết bị đó làm vô hiệu các biện pháp kỹ thuật do chủ sở hữu quyền tác giả thực hiện để bảo vệ quyền tác giả đối với tác phẩm của mình.
Làm và bán tác phẩm mà chữ ký của tác giả bị giả mạo.
Xuất khẩu, nhập khẩu, phân phối bản sao tác phẩm mà không được phép của chủ sở hữu quyền tác giả
Xin chân thành cám ơn LS đã tham dự chương trình.
