Theo quy định tại khoản 1 Điều 75 Luật Doanh nghiệp 2005 thì “Hợp đồng, giao dịch giữa công ty trách nhiệm hữu hạn một thành viên là tổ chức với các đối tượng sau đây phải được Hội đồng thành viên hoặc Chủ tịch công ty, Giám đốc hoặc Tổng giám đốc và Kiểm soát viên xem xét quyết định theo nguyên tắc đa số, mỗi người có một phiếu biểu quyết:
a) Chủ sở hữu công ty và người có liên quan của chủ sở hữu công ty;
b) Người đại diện theo uỷ quyền, Giám đốc hoặc Tổng giám đốc và Kiểm soát viên;
c) Người có liên quan của những người quy định tại điểm b khoản này;
d) Người quản lý chủ sở hữu công ty, người có thẩm quyền bổ nhiệm những người quản lý đó;
đ) Người có liên quan của những người quy định tại điểm d khoản này”.
Như vậy, hợp đồng, giao dịch tư lợi trong công ty TNHH một thành viên gồm các đặc điểm sau: (i) có một chủ thể bắt buộc là Công ty TNHH một thành viên; (ii) chỉ được chấp thuận khi có đủ các điều kiện cần thiết; (iii) trải qua một thủ tục nhất định trước khi thông qua
Theo quy định tại khoản 2 Điều 75 Luật Doanh nghiệp 2005 thì điều kiện đó là: “Hợp đồng, giao dịch quy định tại khoản 1 Điều này chỉ được chấp thuận khi có đủ các điều kiện sau đây:
a) Các bên ký kết hợp đồng hoặc thực hiện giao dịch là những chủ thể pháp lý độc lập, có quyền, nghĩa vụ, tài sản và lợi ích riêng biệt;
b) Giá sử dụng trong hợp đồng hoặc giao dịch là giá thị trường tại thời điểm hợp đồng được ký kết hoặc giao dịch được thực hiện;
c) Chủ sở hữu công ty tuân thủ đúng nghĩa vụ quy định tại khoản 4 Điều 65 của Luật này”.
Vấn đề thủ tục trước khi thông qua, khoản 1 Điều 75 Luật Doanh nghiệp 2005 quy định như sau: “Người đại diện theo pháp luật của công ty phải gửi cho Hội đồng thành viên hoặc Chủ tịch công ty, Giám đốc hoặc Tổng giám đốc và Kiểm soát viên; đồng thời, niêm yết tại trụ sở chính và chi nhánh của công ty dự thảo hợp đồng hoặc thông báo nội dung giao dịch đó”.
Mặc dù Luật Doanh nghiệp 2005 đã có quy định về các đối tượng liên quan trong giao dịch tư lợi nhưng sự quy định chưa chặt chẽ. Tình huống sau đây sẽ làm rõ điều đó.
Tình huống: Công ty trách nhiệm hữu hạn một thành viên A có ông X là Chủ tịch Hội đồng thành viên đã ký hợp đồng thuê nhà với bố đẻ của ông X để làm văn phòng công ty. Câu hỏi được đặt ra là đây có phải là một giao dịch tư lợi theo khoản 1 Điều 75 Luật Doanh nghiệp không?
Theo điểm b và điểm c khoản 1 Điều 75 Luật Doanh nghiệp 2005 thì hợp đồng giữa Công ty trách nhiệm một thành viên và người có liên quan của Chủ tịch Hội đồng thành viên thuộc các trường hợp giao dịch tư lợi. Tuy nhiên trong tình huống này chưa thể chắc chắn rằng bố đẻ của ông X là người có liên quan của ông X vì hiện nay chưa xác định được ai là người có liên quan của cá nhân.
Khái niệm người có liên quan đã được đề cập tại khoản 17 Điều 4 Luật Doanh nghiệp 2005 nhưng đó là khái niệm người có liên quan của pháp nhân doanh nghiệp chứ không phải người có liên quan của cá nhân.
Theo Luật gia: Cao Bá Khoát và Luật sư: Trần Hữu Huỳnh.
