Việc Cơ quan Cảnh sát điều tra Công an huyện Tân Thạnh (tỉnh Long An) không khởi tố vụ án hình sự bà mẹ bị kề dao vào cổ hiếp 2 lần đang gây chấn động dư luận. Có nhiều ý kiến trái chiều xung quanh vụ việc này. Dưới góc nhìn pháp lý, luật sư đánh giá thế nào về quyết định trên của Cơ quan Cảnh sát điều tra Công an huyện Tân Thạnh? Dân Việt đã có cuộc trao đổi với luật sư Nguyễn Thanh Hà (Chủ tịch Công ty Luật SBLAW, Hà Nội).
Thưa luật sư, theo thông tin báo chí phản ánh thì Huỳnh Lý A đã kề dao vảo cổ chị L rồi ép quan hệ tình dục. Nhưng vì cho rằng chị L có cơ hội chạy thoát nhưng vẫn để cho Huỳnh Lý A. quan hệ lần 2 nên đó là tự nguyện, do vậy Cơ quan Cảnh sát điều tra Công an huyện Tân Thạnh đã không khởi tố vụ án. Luật sư thấy quyết định này đúng hay sai?
Chưa kể đến việc giao cấu với chị L lần 2, nếu hành vi của Huỳnh Lý A và sự việc diễn ra đúng như những gì mà báo chí phản ánh, theo cảm nhận của tôi thì ngay từ lần đầu tiên khi Huỳnh Lý A kề dao vào cổ chị L, rồi ép chị quan hệ là đã có dấu hiệu của “tội hiếp dâm”.
Như vậy có nghĩa là quyết định không khởi tố vụ án của Cơ quan Cảnh sát điều tra Công an huyện Tân Thành là không đúng?
Nếu hành vi của Huỳnh Lý A và sự việc diễn ra đúng như những gì mà báo chí phản ánh; lời khai của chị L là trung thực thì tôi cho rằng Quyết định không khởi tố vụ án là không đúng.
Luật sư có thể nói rõ hơn vì sao là không đúng?
Điều 111, Bộ luật Hình sự năm 1999 quy định “Tội hiếp dâm” như sau : “ Người nào dùng vũ lực, đe doạ dùng vũ lực hoặc lợi dụng tình trạng không thể tự vệ được của nạn nhân hoặc thủ đoạn khác giao cấu với nạn nhân trái với ý muốn của họ, thì bị phạt tù từ hai năm đến bảy năm.”.
Để xác định hành vi phạm tội phải có đủ 4 yếu tố cấu thành tội phạm, đó là: Yếu tố khách thể; yếu tố chủ thể; yếu tố khách quan; yếu tố chủ quan
Bây giờ chúng ta hãy đối chiếu hành vi của Huỳnh Lý A (mả báo chí phản ánh) với quy định trên:
- Huỳnh Lý A kề dao vào cổ chị L rồi ép chị quan hệ, luôn miệng uy hiếp nếu chị L không cho quan hệ sẽ “xử” cả 3 mẹ con. Đây rõ ràng là hành vi “đe dọa sử dụng vũ lực”. Việc Huỳnh Lý A đã giao cấu với chị L là có thật (Huỳnh Lý A thừa nhận)
Vấn đề còn lại là xem xét việc giao cấu ấy có trái với ý muốn của chị L hay không? Đây là một dấu hiệu hết sức quan trọng mà thực tiễn không ít trường hợp khó xác định. Đối với tội hiếp dâm, thì ý thức chủ quan của người bị hại lại là vấn đề rất quan trọng để xác định có tội hay không có tội.
Để xác định việc giao cấu có trái với ý muốn của người bị hại hay không, ngoài lời khai của người bị hại, còn phải căn cứ vào nhiều yếu tố khác như: mối quan hệ giữa hai người, thủ đoạn thực hiện tội phạm, hoàn cảnh cụ thể khi xảy ra việc giao cấu, nhân thân của cả hai người, … Chỉ khi nào chứng minh việc giao cấu đó là trái với ý muốn của người bị hại thì người có hành vi giao cấu mới bị coi là phạm tội hiếp dâm.
Vì thông tin như nhân thân, hoàn cảnh gia đình của chị L; giữa chị L và Huỳnh Lý A có quen biết nhau không…không được phản ánh trong bài báo; hơn nữa để đánh giá được đầy đủ và khách quan toàn diện cần được tiếp cận hồ sơ, và phải có nhiều thông tin khác. Tuy nhiên đặt sự việc vào tình huống cụ thể thì tôi cho rằng có cơ sở để chứng minh Huỳnh Lý A thực hiện hành vi giao cấu với chị L là trái ý muốn của chị L. Chúng ta hãy hình dung, trong lúc trời tối, nhà vắng đàn ông, bỗng dưng có kẻ kề dao vào cổ dọa giết, mà còn đòi giết cả con thì trạng thái sẽ vô cùng hoảng loạn. Một người phụ nữ chân yếu, tay mềm, lúc đó còn biết làm gì ngoài việc đáp ứng yêu cầu của kẻ thủ ác? Do vậy, vì mạng sống của mình, vì mạng sống của các con thì việc chị L buộc phải đáp ứng yêu cầu của Huỳnh Lý A cũng là điều dễ hiểu, cho dù yêu cầu đó hoàn toàn là điều chị L không mong muốn. Đặc biệt nếu chứng minh được rằng chị L biết rõ Huỳnh Lý A bị nhiễm HIV thì càng chứng tỏ việc giao cấu là trái ý muốn của chị L, bởi lẽ không ai dám tự nguyện giao cấu với người nhiễm HIV.
Từ những phân tích nêu trên, tôi cho rằng Huỳnh Lý A có dấu hiệu của “tội hiếp dâm”
Nhưng Cơ quan Cảnh sát điều tra lại cho rằng chị L có cơ hội chạy thoát nhưng vẫn để cho A quan hệ lần 2 nên đó là tự nguyện. Luật sư đánh giá thế nào về vấn đề này?
Như tôi đã nói trên chỉ cần giao cấu với chị L lần đầu thì Huỳnh Lý A đã có dấu hiệu phạm tội rồi.
Đặt vấn đề thế này, giả sử việc Huỳnh Lý A giao cấu với chị L ở lần thứ 2 là do chị L tự nguyện chăng nữa thì cũng không thể suy ra rằng việc quan hệ lần thứ nhất giữa hai người là tự nguyện.
Nhưng xét trong hoàn cảnh kẻ thủ ác đang cầm dao trước hai đứa con đang nằm ở đó, liệu chị L có đủ dũng khí bỏ mặc hai đứa con của mình để chạy thoát thân không?
Từ những phân tích nêu trên, tôi cho rằng các cơ quan chức năng cần xem xét lại vụ việc một cách thấu đáo hơn để không bỏ lọt tội phạm, cũng không làm oan người vô tội.
Cảm ơn luật sư!
Lê Chiên (thực hiện)
