Trong bối cảnh các tranh chấp hợp đồng tín dụng ngày càng gia tăng, Tòa án nhân dân TP.HCM đã ban hành tài liệu tập huấn nhằm nâng cao chất lượng giải quyết tranh chấp kinh doanh, thương mại. Tài liệu tập trung vào kỹ năng giải quyết tranh chấp hợp đồng tín dụng và xử lý tài sản bảo đảm, đồng thời cung cấp những định hướng quan trọng để thống nhất áp dụng pháp luật trong thực tiễn.
1. Điều kiện thụ lý vụ án
Để thụ lý vụ án liên quan đến hợp đồng tín dụng, Tòa án cần xác định đúng quan hệ pháp luật tranh chấp theo Điều 30 BLTTDS, đảm bảo thẩm quyền giải quyết (TAND khu vực hoặc TAND cấp tỉnh), thời hiệu khởi kiện (02 năm với tranh chấp thương mại, 03 năm với hợp đồng tín dụng dân sự), cũng như tư cách đương sự và việc ủy quyền. Ngoài ra, án phí, lệ phí và hình thức đơn khởi kiện phải được kiểm tra đầy đủ.
2. Thủ tục giải quyết tại cấp sơ thẩm
Tòa án tiến hành các bước tố tụng: lấy lời khai, đối chất, trưng cầu giám định, định giá tài sản, xem xét tại chỗ, hoặc ủy thác thu thập chứng cứ. Đặc biệt, đối với các tranh chấp về tín dụng, việc thu thập chứng từ kế toán, hợp đồng tín dụng, phụ lục hợp đồng và hồ sơ tài sản bảo đảm là yếu tố then chốt để đảm bảo tính khách quan.
3. Soạn thảo và tuyên án
Bản án cần thể hiện rõ yêu cầu của nguyên đơn, phản tố của bị đơn, ý kiến của người có quyền lợi liên quan, quan điểm của Viện kiểm sát, cùng với nhận định của Tòa án. Khi tuyên án, Tòa phải viện dẫn đầy đủ căn cứ pháp lý, nêu rõ quyết định đối với từng yêu cầu, cũng như nghĩa vụ lãi phát sinh kể từ sau ngày xét xử sơ thẩm cho đến khi thi hành án xong.
4. Một số vấn đề thực tiễn cần lưu ý
-
Về lãi suất: Khi giải quyết tranh chấp, Tòa án áp dụng quy định của Luật Các tổ chức tín dụng và Nghị quyết 01/2019, không áp dụng mức trần lãi suất của BLDS. Lãi suất chậm trả, lãi quá hạn cần xác định theo thỏa thuận hợp pháp của các bên, nhưng không vượt quá 150% lãi suất cho vay trong hạn.
-
Về tài sản bảo đảm: Hợp đồng thế chấp, bảo lãnh phải tuân thủ quy định về hình thức (công chứng, đăng ký), phạm vi bảo lãnh và quyền xử lý tài sản. Các trường hợp thế chấp tài sản chung vợ chồng, tài sản chưa hoàn tất thủ tục sang tên cần được thẩm định chặt chẽ để tránh tranh chấp phát sinh.
-
Giao dịch vô hiệu và người thứ ba ngay tình: Nếu hợp đồng chuyển nhượng bị tuyên vô hiệu nhưng bên nhận đã được cấp giấy chứng nhận và dùng tài sản thế chấp cho ngân hàng, giao dịch thế chấp có thể vẫn có hiệu lực nếu ngân hàng là bên ngay tình.
-
Kế thừa nghĩa vụ trong mua bán nợ xấu: Khi tổ chức tín dụng bán nợ, bên mua nợ có quyền, nghĩa vụ tham gia tố tụng thay thế, bảo đảm sự liên tục trong xử lý khoản vay.
5. Văn bản pháp luật và án lệ liên quan
Tài liệu tập huấn viện dẫn nhiều văn bản quan trọng như: BLTTDS 2015, BLDS 2015, Luật Các tổ chức tín dụng 2010 (sửa đổi 2017, 2024), Nghị quyết 03/2018/NQ-HĐTP, Nghị quyết 42/2017/QH14 (về xử lý nợ xấu), cùng các án lệ số 08/2016, 36/2020 và 43/2021 về lãi suất và hiệu lực hợp đồng thế chấp. Đây là nguồn tham khảo thiết yếu cho thẩm phán, luật sư và doanh nghiệp.
Tham khảo thêm tại đây: [pdf-embedder url=”https://luatsu-vn.com/wp-content/uploads/2025/08/Tai-lieu-huan-tranh-chap-kinh-doanh-thuong-mai-TAND-TPHCM_1.pdf”]
