Hành lang an toàn đường bộ là dải đất dọc hai bên đất của đường bộ, tính từ mép ngoài đất của đường bộ ra hai bên để đảm bảo an toàn giao thông đường bộ.
Đối với phần đất nằm trong hành lang an toàn đường bộ, căn cứ theo quy định tại Điều 43 Luật Giao thông đường bộ năm 2008 thì:
“Điều 43. Phạm vi đất dành cho đường bộ
- Phạm vi đất dành cho đường bộ gồm đất của đường bộ và đất hành lang an toàn đường bộ.
- Trong phạm vi đất dành cho đường bộ, không được xây dựng các công trình khác, trừ một số công trình thiết yếu không thể bố trí ngoài phạm vi đó nhưng phải được cơ quan có thẩm quyền cho phép, gồm công trình phục vụ quốc phòng, an ninh, công trình phục vụ quản lý, khai thác đường bộ, công trình viễn thông, điện lực, đường ống cấp, thoát nước, xăng, dầu, khí.
- Trong phạm vi đất hành lang an toàn đường bộ, ngoài việc thực hiện quy định tại khoản 2 Điều này, được tạm thời sử dụng vào mục đích nông nghiệp, quảng cáo nhưng không được làm ảnh hưởng đến an toàn công trình, an toàn giao thông đường bộ. Việc đặt biển quảng cáo trên đất hành lang an toàn đường bộ phải được cơ quan quản lý đường bộ có thẩm quyền đồng ý bằng văn bản.
- Người đang sử dụng đất được pháp luật thừa nhận mà đất đó nằm trong hành lang an toàn đường bộ thì được tiếp tục sử dụng đất theo đúng mục đích đã được xác định và không được gây cản trở cho việc bảo vệ an toàn công trình đường bộ.
Trường hợp việc sử dụng đất gây ảnh hưởng đến việc bảo vệ an toàn công trình đường bộ thì chủ công trình và người sử dụng đất phải có biện pháp khắc phục, nếu không khắc phục được thì Nhà nước thu hồi đất và bồi thường theo quy định của pháp luật”.
Đồng thời, quy định này cũng được khẳng định tại Điều 157 Luật Đất đai năm 2013, Điều 56 Nghị định 43/2014/NĐ- CP, theo đó, người sử dụng đất được phát luật thừa nhận mà đất đó nằm trong hành lang bảo vệ an toàn công trình thì được tiếp tục sử dụng đất theo đúng mục đích đã được xác định và không gây cản trở cho việc bảo vệ công trình.
Từ những căn cứ nêu trên, nếu phần đất có nhà ở của bạn nằm hoàn toàn trong hành lang an toàn đường bộ và đã được cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất thì bạn vẫn được tiếp tục sử dụng đất theo đúng mục đích đã được xác định, nhưng không được gây cản trở cho việc bảo vệ công trình (theo khoản 4 Điều 43 Luật Giao thông đường bộ năm 2008; Điều 157 Luật đất đai năm 2013).
Tuy nhiên, bạn không được phép xây dựng mới công trình, nhà ở theo quy định tại khoản 2, 3 Điều 43 Luật Giao thông đường bộ năm 2008 nêu trên.
Do vậy, trong trường hợp này bạn không thể thực hiện hoạt động xây dựng lại nhà ở trên đất nằm hoàn toàn trong hành lang toàn đường cao tốc.
Đồng thời, cũng theo quy định tại khoản 4 Điều 43 Luật giao thông đường bộ năm 2008 thì đối với phần đất nằm trong hành lang an toàn đường bộ đã được Nhà nước công nhận quyền sử dụng đất thì được tiếp tục sử dụng theo đúng mục đích, tuân theo quy định về bảo vệ hành lang an toàn công trình đường bộ. Việc di dời, hỗ trợ, bố trí tái định cư với người sử dụng đất trong hành lang an toàn đường bộ, hành lang công trình đường bộ được thực hiện trong trường hợp Nhà nước thu hồi đất do việc sử dụng đất gây ảnh hưởng đến sự bảo vệ an toàn công trình đường bộ mà người sử dụng đất và chủ đầu tư không khắc phục được.
Quy định này cũng được thể hiện rõ tại điểm a khoản 4 Điều 56 Nghị định 43/2014/NĐ- CP như sau:
“Điều 56. Đất xây dựng công trình công cộng có hành lang bảo vệ an toàn
…
- Tổ chức trực tiếp quản lý công trình có hành lang bảo vệ an toàn có trách nhiệm chủ trì phối hợp với Ủy ban nhân dân cấp xã và Phòng tài nguyên và Môi trường nơi có công trình rà soát hiện trạng sử dụng đất trong phạm vi hành lang bảo vệ an toàn công trình để kiến nghị cơ quan nhà nước có thẩm quyền giải quyết theo quy định sau:
a) Trường hợp sử dụng đất có ảnh hưởng đến việc bảo vệ an toàn công trình hoặc trường hợp hoạt động của công trình có ảnh hưởng trực tiếp đến đời sống, sức khỏe của người sử dụng đất thì cơ quan có chức năng quản lý nhà nước đối với công trình tiến hành thẩm định mức độ ảnh hưởng, nếu phải thu hồi đất thì đề nghị Ủy ban nhân dân cấp có thẩm quyền để quyết định thu hồi đất đó. Người có đất thu hồi được bồi thường, hỗ trợ đối với đất và tài sản gắn liền với đất đã có từ trước khi hành lang an toàn công trình được công bố, tái định cư theo quy định của pháp luật …”.
Theo quy định trên thì bạn có thể tự di dời đến nơi ở mới, tuy nhiên, việc bồi thường khi bạn di dời đến nơi ở mới sẽ căn cứ theo khoản 4 Điều 43 Luật giao thông đường bộ năm 2008, Điểm a Khoản 4 Điều 56 Nghị định số 43/2014/NĐ- CP sẽ chỉ được áp dụng khi có đủ các điều kiện sau:
Thứ nhất: Hành vi sử dụng đất đối với phần đất này của gia đình bạn gây ảnh hưởng đến sự an toàn của công trình đường cao tốc ngoài đô thị này; hoặc hoạt động của đường cao tốc gây ảnh hưởng trực tiếp đến đời sống, sức khỏe, tính mạng của bạn và gia đình bạn do nhà bạn nằm gần đường cao tốc này.
Thứ hai: Trên cơ sở xem xét mức độ ảnh hưởng đến sự an toàn của công trình, sự ảnh hưởng đến đời sống, sức khỏe của gia đình bạn, Ủy ban nhân dân cấp có thẩm quyền đã có quyết định thu hồi phần đất của gia đình bạn.
Thứ ba: Phần đất và tài sản gắn liền với đất của gia đình bạn đã có từ trước khi hành lang an toàn công trình đường cao tốc này được công bố theo quy định của pháp luật.
