Câu hỏi: Hiện tại vợ chồng mình thuận tình ly hôn nhưng chưa nộp đơn ly hôn. Vì chồng mình giành quyền nuôi con. Con mình nay đã được 10 tháng tuổi. Cho mình hỏi: Nếu ly hôn thì mình có được quyền nuôi con không trong khi thu nhập của mình thấp hơn chồng mình?
Luật sư tư vấn:
Công ty Luật TNHH SB LAW cảm ơn bạn đã quan tâm đến dịch vụ tư vấn pháp luật của chúng tôi. Liên quan đến thắc mắc của bạn, chúng tôi xin tư vấn như sau:
Theo thông tin bạn cung cấp thì vợ chồng bạn đang có nhu cầu muốn ly hôn, tuy nhiên cả hai bạn đều đang có tranh chấp về quyền nuôi con. Trong trường hợp này để xác định bạn có thể giành được quyền nuôi con trong khi thu nhập của bạn thấp hơn của chồng, thì cần xem xét các phương diện sau:
Thứ nhất, về vấn đề ly hôn:
Dựa theo thông tin thì hai vợ chồng muốn ly hôn. Theo quy định của pháp luật thì ly hôn được xác định là việc chấm dứt quan hệ vợ chồng theo bản án, quyết định có hiệu lực pháp luật của Tòa án (khoản 14 Điều 3 Luật hôn nhân và gia đình năm 2014).
Trong quan hệ hôn nhân, vợ, chồng hoặc cả hai bên vợ chồng đều có quyền yêu cầu Tòa án giải quyết việc ly hôn. Trong trường hợp một bên vợ, chồng do bị bệnh tâm thần hoặc mắc bệnh khác mà không thể nhận thức, làm chủ được hành vi của mình, đồng thời họ là nạn nhân của bạo lực gia đình do chồng, vợ của họ gây ra làm ảnh hưởng nghiêm trọng đến tính mạng, sức khỏe, tinh thần của họ thì trong trường hợp này, cha, mẹ người thân thích của họ có quyền yêu cầu Tòa án giải quyết việc ly hôn (theo quy định tại khoản 1, khoản 2 Điều 51 Luật hôn nhân và gia đình năm 2014).
Tuy nhiên, về quyền yêu cầu ly hôn trong quan hệ hôn nhân, theo quy định của pháp luật cũng có quy định hạn chế quyền yêu cầu ly hôn, thể hiện ở việc người chồng không có quyền yêu cầu ly hôn trong trường hợp vợ đang cố thai, sinh con hoặc nuôi con dưới 12 tháng tuổi (theo khoản 3 Điều 51 Luật hôn nhân và gia đình năm 2014).
Trong trường hợp cụ thể của bạn thì do con của bạn mới được 10 tháng tuổi, nên chồng bạn không được quyền yêu cầu ly hôn đơn phương theo quy định tại khoản 3 Điều 51 Luật hôn nhân và gia đình năm 2014 nêu trên. Tuy nhiên, việc ly hôn vẫn được thực hiện nếu bạn hoặc cả hai vợ chồng đều thống nhất về vấn đề ly hôn.
Về hình thức ly hôn, bạn có thể ly hôn theo hình thức ly hôn đơn phương (ly hôn theo yêu cầu của một bên) hoặc thuận tình ly hôn thuận tình. Trong đó: thuận tình ly hôn theo quy định tại Điều 55 Luật hôn nhân và gia đình năm 2014 là:
“Điều 55. Thuận tình ly hôn
Trong trường hợp vợ chồng cùng yêu cầu ly hôn, nếu xét thấy hai bên thật sự tự nguyện ly hôn và đã thỏa thuận về việc chia tài sản, việc trông nom, nuôi dưỡng, chăm sóc, giáo dục con trên cơ sở bảo đảm quyền lợi chính đáng của vợ và con thì Tòa án công nhận thuận tình ly hôn; nếu không thỏa thuận được hoặc có thỏa thuận nhưng không bảo đảm quyền lợi chính đáng của vợ và con thì Tòa án giải quyết việc ly hôn”.
Còn đơn phương ly hôn (còn gọi là ly hôn theo yêu cầu của một bên được xác định theo quy định tại Điều 56 Luật hôn nhân và gia đình năm 2014, là trường hợp chỉ có vợ hoặc chồng có yêu cầu ly hôn, còn người còn lại không đồng ý, và không có yêu cầu ly hôn. Trong trường hợp này, nếu sau khi hòa giải tại Tòa án mà không thành thì Tòa án sẽ giải quyết cho ly hôn nếu có căn cứ về việc vợ, chồng có hành vi bạo lực gia đình hoặc vi phạm nghiêm trọng quyền, nghĩa vụ của vợ, chồng làm cho hôn nhân lâm vào tình trạng trầm trọng, đời sống chung không thể kéo dài, mục đích hôn nhân không đạt được. Hoặc thuộc trường hợp vợ hoặc chồng của người bị Tòa án tuyên bố mất tích theo yêu cầu ly hôn thì Tòa án cũng giải quyết cho ly hôn.
Xem xét trong trường hợp cụ thể của bạn thì mặc dù hai vợ chồng bạn đều thuận tình ly hôn, cùng có yêu cầu về vấn đề ly hôn nhưng lại không thể thỏa thuận được về vấn đề nuôi con. Trong trường hợp này, nếu cả hai vợ chồng đều không thể thỏa thuận, ai cũng muốn giành quyền nuôi con, mà bạn muốn ly hôn thì bạn có thể lựa chọn hình thức ly hôn đơn phương.
Thứ hai, về yêu cầu giành quyền trực tiếp nuôi con.
Về vấn đề yêu cầu nuôi con khi ly hôn thì theo quy định tại Điều 81 Luật hôn nhân và gia đình thì:
“Điều 81. Việc trông nom, chăm sóc, nuôi dưỡng, giáo dục con sau khi ly hôn
1. Sau khi ly hôn, cha mẹ vẫn có quyền, nghĩa vụ trông nom, chăm sóc, nuôi dưỡng, giáo dục con chưa thành niên, con đã thành niên mất năng lực hành vi dân sự hoặc không có khả năng lao động và không có tài sản để tự nuôi mình theo quy định của Luật này, Bộ luật dân sự và các luật khác có liên quan.
2. Vợ, chồng thỏa thuận về người trực tiếp nuôi con, nghĩa vụ, quyền của mỗi bên sau khi ly hôn đối với con; trường hợp không thỏa thuận được thì Tòa án quyết định giao con cho một bên trực tiếp nuôi căn cứ vào quyền lợi về mọi mặt của con; nếu con từ đủ 07 tuổi trở lên thì phải xem xét nguyện vọng của con.
3. Con dưới 36 tháng tuổi được giao cho mẹ trực tiếp nuôi, trừ trường hợp người mẹ không đủ điều kiện để trực tiếp trông nom, chăm sóc, nuôi dưỡng, giáo dục con hoặc cha mẹ có thỏa thuận khác phù hợp với lợi ích của con”.
Căn cứ theo quy định tại Điều 81 Luật hôn nhân và gia đình năm 2014 thì cha, mẹ vẫn có quyền nghĩa vụ chăm nom, chăm sóc, nuôi dưỡng, giáo dục con không phụ thuộc và tình trạng hôn nhân của con. Khi ly hôn, hai vợ chồng có thể thỏa thuận về vấn đề nuôi con, nếu không thỏa thuận được thì Tòa án thực hiện việc phân chia quyền nuôi con theo quy định của pháp luật.
Trong trường hợp của bạn, mặc dù hai vợ chồng cùng có yêu cầu ly hôn, nhưng lại có sự tranh chấp, tranh giành về quyền nuôi con. Trong trường hợp này, hai vợ chồng bạn đã không thể thỏa thuận được về người trực tiếp nuôi con sau khi ly hôn nên khi bạn ly hôn và có yêu cầu về quyền nuôi con thì Tòa án sẽ giải quyết theo luật định. Con của bạn mới được 10 tháng tuổi, do vậy, căn cứ theo quy định tại khoản 3 Điều 81 Luật hôn nhân và gia đình năm 2014 thì con sẽ được giao cho người mẹ trực tiếp nuôi trừ trường hợp người mẹ không đủ điều kiện để trực tiếp trông nom, chăm sóc, nuôi dưỡng, giáo dục con.
Việc thu nhập của bạn thấp hơn của chồng bạn không phải là điều kiện quyết định trong việc giành quyền nuôi con. Thu nhập của bạn có thể thấp, nhưng bạn vẫn đáp ứng điều kiện để trực tiếp trông nom, chăm sóc, nuôi dưỡng, giáo dục con thì bạn hoàn toàn đủ điều kiện để ưu tiên giành quyền nuôi con theo quy định của pháp luật.
Đồng thời khi bạn là người trực tiếp nuôi con thì bạn có quyền yêu cầu người không trực tiếp nuôi con (ở đây la chồng bạn) tôn trọng quyền của con được sống chung với bạn; thực hiện việc cấp dưỡng cho con. Tuy nhiên, người trực tiếp nuôi con (là bạn) không được lạm dụng việc thăm nom để cản trở hoặc gây ảnh hưởng đến việc trông nom, chăm sóc, nuôi dưỡng, giáo dục con của chồng bạn.
