Ngày 6/7, hãng gọi xe Grab tung chính sách thu thêm phụ phí nắng nóng gay gắt của người dùng từ 3.000-5.000 đồng với lý do giúp đỡ, hỗ trợ tài xế.
Chính sách này vấp phải nhiều ý kiến chỉ trích từ cả tài xế và người dùng. Grab cho biết phụ phí sẽ được cộng trực tiếp vào giá cước tại những thời điểm nắng nóng gay gắt, tức người dùng sẽ là đối tượng trả phí này.
Tuy nhiên, hãng không thông tin cụ thể về việc phân chia lợi nhuận ra sao với loại phụ phí này. Do đó, tài xế Grab không rõ hãng có “ăn ké” khoản này thông qua việc thu chiết khấu 20% giá cước hay không (Hãng thu 20% doanh thu chuyến xe đã khấu trừ thuế, phần còn lại thuộc về tài xế).
Bên cạnh đó, Grab cũng không nêu rõ tiêu chí xác định nắng nóng gay gắt để triển khai phụ phí. Điều này cũng để lại nhiều bất cập liên quan đến mô hình phụ phí mới.
Trao đổi về vấn đề này với ZingNews, Luật sư Nguyễn Thanh Hà – Chủ tịch Công ty Luật TNHH SB Law đã có quan điểm như sau:
Câu hỏi:
Câu hỏi: Xin luật sư cho biết các hãng gọi xe công nghệ như Grab, Gojek, be (đơn vị kinh doanh vận tải) có trách nhiệm gì với người dùng, cơ quan quản lý nếu muốn điều chỉnh giá cước vận chuyển. Những thủ tục này có áp dụng với các khoản phụ phí không, ví dụ trong trường hợp của Grab?
Trả lời:
Theo Khoản 12 Điều 3 Thông tư số 12/2020/TT-BGTVT quy định về tổ chức, quản lý hoạt động vận tải bằng xe ô tô và dịch vụ hỗ trợ vận tải đường bộ, quyết định giá cước vận tải là việc đơn vị kinh doanh vận tải xác định giá cước vận tải để thông tin cho khách hàng hoặc trực tiếp thoả thuận với khách hàng để thống nhất mức giá trước khi thực hiện vận chuyển.
Hiện nay chưa có quy định cụ thể nào về việc áp dụng thu phụ phí đối với các hãng xe công nghệ, chính vì thế việc xác định rõ trách nhiệm, nghĩa vụ của các hãng xe công nghệ còn rất “mập mờ”. Từ đó nhận thấy rõ việc cần có đề án bài bản để quản lý về thuế, điều kiện kinh doanh, đầu tư của doanh nghiệp cung cấp ứng dụng.
Câu hỏi: Các hãng gọi xe công nghệ thường có chính sách “biểu giá linh động”. Theo đó, tùy vào tình hình giao thông, thời tiết, thời gian, họ có thể tùy ý nâng giá cước di chuyển cao hơn giá niêm yết. Việc triển khai chính sách này có phải thông báo, kê khai với cơ quan quản lý hay không?
Trả lời:
Ở góc độ quản lý, các hãng xe công nghệ muốn thu phụ phí phải báo cáo với cơ quan có thẩm quyền, vì đây là vấn đề liên quan đến người tiêu dùng nên phải được cơ quan chức năng cho phép. Doanh nghiệp cũng không thể tùy tiện ban hành các loại phí, lệ phí mà phải tuân thủ theo Nghị định 126/2016/NĐ-CP của Chính phủ quy định chi tiết và hướng dẫn thi hành một số điều của luật phí và lệ phí và khi đưa ra các loại phí phải thông báo rõ ràng đến người tiêu dùng.
Giá dịch vụ vận tải hiện nay nhà nước không định giá, mà DN kê khai giá cước. Do vậy, khi Grab thực hiện tăng giá cước hay thu thêm các loại phụ phí, đều phải kê khai với cơ quan quản lý và thực hiện đúng theo mức giá, mức phụ phí đã kê khai. Trong trường hợp giá kê khai hoặc phụ phí có bất thường hoặc chưa hợp lý, cơ quan quản lý có quyền yêu cầu DN giải trình để làm rõ. Ở thời điểm hiện nay do giá xăng dầu tăng cao, và thời tiết diễn biến thất thường DN có thể thu thêm phụ phí nhằm bù đắp chi phí nhưng cần làm rõ và công khai với khách hàng về khái niệm “thời tiết nắng nóng”.
Bên cạnh đó,Grab cần có trách nhiệm giải trình rõ về việc thu các khoản phụ phí. Cụ thể, phụ phí như vậy thì tài xế Grab được hưởng toàn bộ hay phải chia phần trăm cho Grab, bởi Grab nói việc thu phụ phí là để hỗ trợ tài xế,với những phụ phí DN đưa ra mà khách hàng chưa đồng tình hoặc chưa rõ ràng thì cơ quan quản lý cũng cần vào cuộc yêu cầu DN làm rõ, nhằm bảo vệ quyền lợi cho khách hàng sử dụng dịch vụ mà cụ thể là các dịch vụ vận tải của Grab và những ứng dụng khác.
Câu hỏi: Cơ quan quản lý có chức năng gì nếu phát hiện bất thường, vi phạm của doanh nghiệp kinh doanh vận tải liên quan đến việc thực hiện giá cước và phụ phí?
Trả lời:
Cục Cạnh tranh và Bảo vệ người tiêu dùng (Bộ Công Thương) mới đây đã có văn bản yêu cầu Công ty TNHH Grab phối hợp về việc cung cấp thông tin liên quan các mức phí và phụ phí công ty này thu thêm gần đây. Với chính sách về thu thêm phụ phí của các hãng xe công nghiệp, Cục Cạnh tranh và Bảo vệ người tiêu dùng đề nghị Grab phối hợp cung cấp thông tin, tài liệu bao gồm danh mục và làm rõ các loại hình, mức phí, phụ phí hiện nay được cộng trực tiếp vào giá cước hiển thị. Đồng thời, Grab phải cung cấp thông tin chi tiết về việc áp dụng thu thêm các loại phí và phụ phí hiện nay (căn cứ tính phí, cơ sở và tiêu chí áp dụng, thời gian áp dụng, việc phân chia lợi nhuận của các loại phí, phụ phí giữa Grab và tài xế…).
Hiện nay, dù nhận thấy những bất thường trong việc thu giá cước và phụ phí của các hãng xe ôm công nghệ, có nhiều phản ảnh của tài xế xe ôm công nghệ và khách hàng đặt xe nhưng vẫn chưa có quy định pháp luật nào phù hợp để điều chỉnh vấn đề này. Dù đã có sự vào cuộc của Cục Cạnh tranh bảo vệ người tiêu dùng (Bộ Công thương) nhưng nếu không sớm có những chế định luật riêng điều chỉnh việc này thì sự việc sẽ ngày càng phức tạp và khó kiểm soát.
Câu hỏi: Doanh nghiệp có thể đối mặt với hình thức xử phạt nào nếu bị phát hiện vi phạm, thực hiện sai giá cước đã kê khai?
Trả lời:
Về việc tăng giá cước, đây là quyền tự chủ trong kinh doanh của doanh nghiệp và giá cả hoàn toàn do thị trường quyết định, cơ quan thuế và cơ quan chức năng không có chức năng quản lý và quyết định thay doanh nghiệp về vấn đề này. Trên thực tế, giữa các hãng xe công nghệ cũng có sự cạnh tranh về giá cả nên Grab sẽ phải tự điều chỉnh mức giá phù hợp để đảm bảo lợi nhuận và cạnh tranh trên thị trường.
Bên cạnh đó, cần dựa vào sự thỏa thuận hợp đồng giữa Grab và tài xế để thực hiện đúng nghĩa vụ cam kết theo các hình thức hợp đồng như hợp đồng hợp tác kinh doanh (đối tác), hợp đồng dịch vụ, hợp đồng lao động….Từ đó, Grab thực hiện tăng giá cước hay thu thêm các loại phụ phí, đều phải kê khai với cơ quan quản lý và có giải trình hợp lý đến các cơ quan nhà nước có thẩm quyền về các khoản thu này.
