Bộ Thông tin và Truyền thông (TT-TT) vừa ban hành Thông tư 47/2017/TT-BTTTT quy định hạn mức khuyến mại đối với dịch vụ thông tin di động mặt đất. Theo đó, các thuê bao di động trả trước sẽ chỉ nhận mức khuyến mại tối đa 20% và thuê bao trả sau nhận mức khuyến mại tối đa 50%.
Theo giải thích của Bộ TT-TT thì quy định hạn mức khuyến mãi như trên là nhằm bảo đảm cạnh tranh lành mạnh trên thị trường dịch vụ viễn thông di động, cũng như nhằm bảo đảm quyền lợi cho người sử dụng; hạn chế tình trạng các nhà mạng đua nhau thu hút thuê bao trả trước đăng ký mới, khuyến mãi lớn cho thuê bao trả trước để cạnh tranh không lành mạnh.
Bộ lập luận việc các nhà mạng buông lỏng tình trạng đăng ký thông tin khiến cho một số khách hàng đăng ký thuê bao trả trước để nhắn tin quảng cáo, đe dọa, nhắn tin độc hại, lừa đảo… nhưng khó truy xuất danh tính, do đó cần giới hạn lại. Trong khi đó, thuê bao trả sau là nhóm khách hàng trung thành, có đầy đủ thông tin khi đăng ký dịch vụ nhưng lại ít được hưởng chính sách khuyến mại.
Xung quanh câu chuyện này, Diễn Đàn DN có cuộc trò chuyện với Luật sư Nguyễn Thanh Hà, về vấn đề này.
Câu hỏi: Theo ông, những lý do như có rất nhiều lý do được đưa ra cho việc ban hành quy định hạn mức khuyến mại cho thuê di động trả trước không quá 20% như: “để đảm bảo quyền lợi và thúc đẩy phát triển thuê bao trả sau, hạn chế cuộc gọi rác, tin nhắn rác”, “bảo đảm cạnh tranh lành mạnh trên thị trường dịch vụ di động, đảm bảo an toàn, an ninh xã hội, bảo đảm quyền lợi của khách hàng sử dụng dịch vụ”… có thật sự thuyết phục?
Trả lời: Theo quan điểm của tôi, lý do đưa ra như trên là chưa thật sự thuyết phục vì những lý do sau:
Khách hàng trả trước và trả sau đều là khách hàng, họ đều phải bỏ tiền ra để trả dịch vụ, vì vậy, họ phải được đối xử công bằng, trả sau được hưởng khuyến mại tới 50% thì trả trước cũng được hưởng như thế.
Những quy định như thế này phần nhiều phục vụ cho hoạt động quản lý của cơ quan nhà nước, tuy nhiên, việc sử dụng dịch vụ viễn thông là một bài toán kinh doanh, hãy để cho doanh nghiệp và người tiêu dùng tự điều chỉnh trong khuôn khổ của pháp luật, nếu doanh nghiệp làm sai thì họ sẽ phải chịu trách nhiệm trước pháp luật.
Bộ nên đưa ra cách thức khác để quản lý những tồn tại mà Bộ đã nêu ra, không nên áp dụng bằng biện pháp hạn chế tỷ lệ khuyến mại, ảnh hưởng tới quyền lợi của người tiêu dùng.
Câu hỏi: Hạn mức khuyến mại đã được quy định tại luật Thương mại và Nghị định 37/2006/NĐ-CP là 50%, trong khi đó 47/2017/TT-BTTTT lại đưa ra hạn mức khuyến mại đối với thuê bao di động trả trước chỉ đến 20%… vậy TT 47 có “đá” luật và Nghị định không thưa ông?
Trả lời: Theo Thông tư 47/2017 của Bộ Thông tin và Truyền thông, tổng giá trị tối đa của dịch vụ, hàng hóa dùng để khuyến mại trong một chương trình khuyến mại đối với dịch vụ thông tin di động; hàng hóa viễn thông chuyên dùng đối với dịch vụ thông tin di động, phải đảm bảo không vượt quá 20% (đối với thuê bao trả trước) và không vượt quá 50% (đối với thuê bao trả sau). Quy định này bắt đầu có hiệu lực từ ngày 1/3/2018.
Khoản 4 Điều 94 Luật Thương mại năm 2005 có quy định:
“Chính phủ quy định cụ thể hạn mức tối đa về giá trị của hàng hóa, dịch vụ dùng để khuyến mại, mức giảm giá tối đa đối với hàng hóa, dịch vụ được khuyến mại mà thương nhân được thực hiện trong hoạt động khuyến mại”.
Hướng dẫn quy định này, Điều 5 Nghị định số 37/2006/NĐ-CP quy định chi tiết luật Thương mại về hoạt động xúc tiến thương mại đã quy định về hạn mức tối đa về giá trị hàng hóa, dịch vụ dùng để khuyến mại thì:
“1. Giá trị vật chất dùng để khuyến mại cho một đơn vị hàng hóa, dịch vụ được khuyến mại không được vượt quá 50% giá trị của đơn vị hàng hóa, dịch vụ được khuyến mại đó trước thời gian khuyến mại,…..”.
Điều 4 Thông tư số 47/2017/TT-BTTTT quy định như sau:
“1. Mức giá trị vật chất dùng để khuyến mại cho một đơn vị loại hình dịch vụ thông tin di động, hàng hóa viễn thông chuyên dùng đối với dịch vụ thông tin di động của thuê bao dịch vụ thông tin di động trả trước không được vượt quá 20% giá của đơn vị loại hình dịch vụ thông tin di động, hàng hóa viễn thông chuyên dùng đối với dịch vụ thông tin di động được khuyến mại đó trước thời gian khuyến mại.
- Mức giá trị vật chất dùng để khuyến mại cho một đơn vị loại hình dịch vụ thông tin di động, hàng hóa viễn thông chuyên dùng đối với dịch vụ thông tin di động của thuê bao dịch vụ thông tin di động trả sau không được vượt quá 50% giá của đơn vị loại hình dịch vụ thông tin di động, hàng hóa viễn thông chuyên dùng đối với dịch vụ thông tin di động được khuyến mại đó trước thời gian khuyến mại …”.
Thực sự, quy định này cũng thật sư chưa rõ ràng, tôi hiểu là quan điểm của cơ quan soạn thảo từ Bộ Thông tin truyền thông cho rằng quy định của Thông tư số 47 không hề trái luật và nghị định vì “không được vượt quá 20%” vẫn nằm trong phạm vi “không được vượt quá 50%”.
Theo quan điểm cá nhân tôi, trong Nghị định là văn bản do Chính phủ ban hành, có hiệu lực cao hơn Thông tư do Bộ ban hành, trong Nghị định đã nêu cho phép doanh nghiệp có quyền khuyến mại tối đa không quá 50% nhưng Thông tư lại giới hạn lại không quá 20%, như vậy là Thông tư chưa phù hợp với Nghị định quy định trực tiếp về vấn đề này.
Câu hỏi: Dường như việc ban hành Thông tư 47 có đi ngược lại với nguyên tắc ban hành văn bản luật không?, thưa ông?
Trả lời: Theo Luật ban hành văn bản quy phạm pháp luật, việc ban hành văn bản quy pháp pháp luật cần tuân thủ nguyên tắc hợp hiến và hợp pháp, tính thống nhất của hệ thống pháp luật, có nghĩa là văn bản quy pháp pháp luật thấp hơn phải phù hợp với văn bản quy pháp pháp luật cao hơn, ở đây là Thông tư phải phù hợp với Luật và nghị định.
Vì vậy, trong trường hợp này, để đảm bảo quyền lợi của người tiêu dùng và doanh nghiệp, Bộ Thông tin truyền thông nên kiểm tra, rà soát lại các quy định của Thông tư 47 và Cục kiểm tra văn bản pháp luật của Bộ Tư Pháp cũng nên có ý kiến về tính hợp lý, hợp pháp của văn bản này. Đây thực sự là một cách làm cầu thị và lắng nghe ý kiến của người dân.
