1. Việc quy định bắt buộc phải mua bảo hiểm trách nhiệm dân sự đối với xe máy (BHXM) có thực sự phù hợp? Nếu so sánh giữa bảo hiểm y tế và BHXM, có thể thấy tính chất là giống nhau, cũng là nhằm bảo vệ quyền lợi cho người dân khi gặp rủi ro. Tại sao, với bảo hiểm y tế người dân có thể tự lựa chọn mua hay không, còn với BHXM lại bắt buộc?
Trả lời:
Khác với các loại bảo hiểm khác thường có tính chất tự nguyện, bảo hiểm trách nhiệm dân sự đối với các phương tiện cơ giới là một loại bảo hiểm bắt buộc khi muốn lưu thông. Điều này được quy định tại Khoản 1 Điều 4 Thông tư số 22/2016/TT-BTC quy định quy tắc, điều khoản, biểu phí và mức trách nhiệm bảo hiểm bắt buộc trách nhiệm dân sự của chủ xe cơ giới.
Quy định về việc bắt buộc mua bảo hiểm trách nhiệm dân sự đối với xe máy là vô cùng cần thiết khi phương tiện giao thông cơ giới đường bộ vì khi xảy ra tai nạn giao thông việc giải quyết hậu quả là vô cùng phức tạp cũng như mất nhiều thời gian nhưng lý do chủ yếu đến từ việc người gây tai nạn không có đủ khả năng tài chính để đền bù cho nạn nhân dẫn đến nhiều hậu quả sau đó như là người gây tai nạn bỏ trốn vì lo sợ không có đủ tiền bồi thường hay là việc người bị tai nạn cũng trong hoàn cảnh khó khăn tuy nhiên việc bồi thường lại kéo dài hay khó để yêu cầu chi trả từ phía người gây tai nạn.
Điều này khiến cho việc quản lý và giải quyết những rủi ro từ tai nạn giao thông trở nên khó khăn. Theo đó, việc bắt buộc phải mua BHXM là một chính sách đúng đắn đề giảm bớt những gánh nặng từ hậu quả của TNGT đồng thời đáp ứng những yêu cầu phát triển của đời sống xã hội.
Việc mua BHYT là để bảo vệ lợi ích của chính mình vì vậy người dân lựa chọn mua BHYT là để giảm thiểu những khó khăn về mặt tài chính khi không may gặp phải rủi ro ốm đau, bệnh tật. Còn đối với BHXM là người mua bảo hiểm không chỉ để giảm thiểu khó khăn cho mình mà còn phải có trách nhiệm đối với người mà mình gây tai nạn để tránh những hậu quả từ TNGT gây ra. Vì vậy 2 loại bảo hiểm bản chất là đều bảo vệ quyền lợi cho người dân khi gặp rủi ro nhưng BHXM còn là bảo vệ quyền lợi cho người khác nếu không bắt buộc sẽ gây hậu quả khó lường.
2. Việc mua bảo hiểm nói chung và mua bảo hiểm trách nhiệm dân sự xe máy nói riêng có thể coi là thỏa thuận dân sự giữa các doanh nghiệp bảo hiểm và người dân hay không?
Trả lời:
Hiện nay, bảo hiểm được chia làm 2 loại là bảo hiểm bắt buộc và bảo hiểm tự nguyện, trong đó Bảo hiểm bắt buộc là loại bảo hiểm do pháp luật quy định về điều kiện bảo hiểm, mức phí bảo hiểm, số tiền bảo hiểm tối thiểu mà tổ chức, cá nhân tham gia bảo hiểm và doanh nghiệp bảo hiểm có nghĩa vụ thực hiện còn Bảo hiểm tự nguyện là loại hình bảo hiểm mà người tham gia được quyền lựa chọn công ty bảo hiểm, sản phẩm bảo hiểm, mức phí và quyền lợi bảo hiểm.
Bảo hiểm bắt buộc bao gồm nhiều loại như: Bảo hiểm cháy, nổ; Bảo hiểm y tế bắt buộc, … hay Bảo hiểm TNDS của chủ xe cơ giới cũng là một loại bảo hiểm bắt buộc.
Khoản 1, Điều 12 của Luật Kinh doanh bảo hiểm 2000 quy định “Hợp đồng bảo hiểm là sự thoả thuận giữa bên mua bảo hiểm và doanh nghiệp bảo hiểm, theo đó bên mua bảo hiểm phải đóng phí bảo hiểm, doanh nghiệp bảo hiểm phải trả tiền bảo hiểm cho người thụ hưởng hoặc bồi thường cho người được bảo hiểm khi xảy ra sự kiện bảo hiểm”.
Việc giao kết hợp đồng cả 2 loại bảo hiểm trên đều ràng buộc trách nhiệm giữa người mua và doanh nghiệp bảo hiểm. Tuy nhiên, nếu như với bảo hiểm tự nguyện, doanh nghiệp bảo hiểm và người mua được tự do điều chỉnh thỏa thuận trong hợp đồng thì các quy định về bảo hiểm bắt buộc lại được xác định từ đầu và không được thay đổi.
